1896 წელს ათენში ჩატარებული ოლიმპიური თამაშები იყო პირველი თამაშები, რომლებიც დაკავშირებულია თანამედროვე ოლიმპიურ მოძრაობასთან. მრავალი თვალსაზრისით, ისინი განსხვავდებოდნენ იმ სპორტული შეჯიბრებებისგან, რომლებიც ჩვენს დროში ტარდება, ვინაიდან იმ დროს ოლიმპიადის ძირითადი ტრადიციები ჯერ არ იყო ჩამოყალიბებული.
სხვადასხვა ქვეყანაში არაერთხელ განიხილებოდა ოლიმპიური თამაშების აღორძინების საკითხი, მაგრამ ეს იდეა განხორციელდა მხოლოდ ფრანგი პიერ დე კუბერტენის ძალისხმევით, რომელმაც 1984 წელს შექმნა IOC. თავდაპირველად დაგეგმილი იყო ღონისძიების ჩატარება 1900 წელს, მაგრამ ორგანიზატორებს ეშინოდათ, რომ ექვსი წლის ლოდინის შემდეგ, თამაშებისადმი ინტერესი გაქრებოდა და მათი ჩატარება აზრი არ ჰქონდა. ოლიმპიადის ჩატარების ადგილის არჩევისას რამდენიმე ქალაქი განიხილეს, მაგრამ საბოლოოდ მათ ათენი აირჩიეს, რათა ხაზგასმული ყოფილიყო კავშირი თანამედროვე მოძრაობასა და უძველესს შორის.
გახსნის ცერემონია 6 აპრილს შედგა. ეს, როგორც ჩვენს დროში, მოიცავდა მოკლე სიტყვას სახელმწიფოს მეთაურის მიერ, სადაც ტარდებოდა თამაშები და ასევე ოლიმპიური ჰიმნის შესრულება. ასევე არსებობს განსხვავებები: კერძოდ, 1896 წელს ჯერ კიდევ არ იყო ფიცი დადებული სპორტსმენებისთვის. ოლიმპიადაში მონაწილეობის უფლება 241 ადამიანს ჰქონდა, უფრო მეტიც, მათ შორის სპორტსმენები არ იყვნენ. შეჯიბრებები ჩატარდა 9 სპორტში: მძლეოსნობა, სროლა, მხატვრული ტანვარჯიში, ბერძნულ-რომაული სტილით ჭიდაობა, ცურვა, ველოსიპედი, ძალოსნობა, ჩოგბურთი და ფარიკაობა.
ათენში ჩატარებულ ოლიმპიურ თამაშებზე ჯერ არ იყო მიღებული სპორტსმენების დაყოფა მათი ეროვნების მიხედვით, ამიტომ IOC– ის წევრებმა უნდა გაარკვიონ, თოთხმეტი მონაწილე ქვეყნიდან რომელი მოიგო მედალი კონკრეტულ სპორტში მრავალი წლის შემდეგ. პრობლემა ის იყო, რომ შერეული გუნდები მონაწილეობდნენ ჩოგბურთის შეჯიბრში. გარდა ამისა, ზოგიერთ სპორტსმენს ჰქონდა ერთი ქვეყნის მოქალაქეობა, სინამდვილეში კი სხვა ქვეყანაში ცხოვრობდა. ამის მიუხედავად, ნაწილობრივ შესაძლებელი იყო შეთანხმება და მედლების დარიგება, თუმცა ჯერ კიდევ არსებობს საკამათო საკითხები.
ბერძნების დიდი უკმაყოფილება, 1896 წლის ოლიმპიადაზე, პირველ ადგილებს ძირითადად უცხოელები იკავებდნენ. ამერიკელებმა მოიგეს ოქრო სამჯერ ხტომაში და დისკის სროლაში, ასევე 100 და 400 მეტრში. საფრანგეთის პოლ მასონმა გაიმარჯვა სპრინტ რბოლაში და 2000 და 10000 მეტრზე ველოსიპედის რბოლაში. ძალოსნებს შორის საუკეთესო იყო ინგლისელი Launceston Elliot და დანიელი ვიგო იენსენი. გერმანელებმა თავი გამოიჩინეს ჭიდაობისა და ტანვარჯიშის შეჯიბრებებში, ხოლო უნგრელმა ალფრედ ჰაიოსმა მოიგო ცურვის შეჯიბრი. ბერძნებმა მოიპოვეს მედლები სირბილში, რევოლვერსა და არმიის შაშხანის სროლაში და ფოლგის ფარიკაობაში გამარჯვებისთვის ინგლის-გერმანიის შერეულმა გუნდმა მოიგო ტენისის შეჯიბრი.
