ჯერ კიდევ 30-იან წლებში, იაპონიის დედაქალაქი მეთორმეტე ოლიმპიადის ადგილი უნდა ყოფილიყო 1940 წელს. მეორე მსოფლიო ომის დაწყების გამო თამაშები არ შედგა. ოცი წლის შემდეგ ტოკიომ კვლავ გაიქცა, მაგრამ IOC– მ უპირატესობა რომს მიანიჭა. მხოლოდ 1964 წელს პირველად ჩატარდა მე -18 ზაფხულის ოლიმპიური თამაშები აზიის კონტინენტზე.
ტოკიოს ოლიმპიადისთვის მზადება სერიოზული იყო: ბევრი დანგრეული სახლი დაანგრიეს, აშენდა ახალი მაგისტრალები, ხიდები, ესტაკადები, აღიმართა თანამედროვე სპორტული ობიექტები, აღადგინეს ძველი დარბაზები, აუზები და სტადიონები.
ტოკიოში შეიკრიბა თამაშების 5140 სპორტსმენი 93 ქვეყნიდან. ოლიმპიური თანამეგობრობა შეივსო ქვეყნების ახალი დიდი ჯგუფით: ალჟირი, კამერუნი, კონგო, მალაგასიის რესპუბლიკა, მალი, ნიგერია, სენეგალი, ზანზიბარი, ტრინიდადი, ტობაგო. პირველად გამოვიდნენ დომინიკის რესპუბლიკის, ნეპალის და მონღოლეთის სახალხო რესპუბლიკის სპორტსმენები. სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკა შეუჩერდა თამაშებში მონაწილეობას სპორტში რასობრივი დისკრიმინაციის გამო.
ტოკიოს ოლიმპიური თამაშების პროგრამა ძალიან ფართო იყო. მას დაემატა ძიუდო, ისევე როგორც ქალთა და მამაკაცთა ფრენბურთი. ყველა ტიპის შეჯიბრებში მონაწილეებს შორის კონკურენცია შესამჩნევად გაიზარდა. თამაშების დროს სპორტსმენებმა 77 ოლიმპიური რეკორდი დაამყარეს, მათგან 35 მსოფლიო რეკორდი გახდა.
სსრკ სპორტსმენებმა ნაკლებად წარმატებულად ითამაშეს, ვიდრე რომსა და მელბურნში, თუმცა მათ შეძლეს პრიმატის შენარჩუნება არაოფიციალურ გუნდურ ღონისძიებაში. მათ დააგროვეს 607, 8 ქულა, ამერიკელებმა - 581, 8. სსრ კავშირის ნაკრებმა მოიგო 96 მედალი, საიდანაც 30 ოქრო, 31 ვერცხლი და 35 ბრინჯაო. აშშ-ს გუნდმა მიიღო 90 მედალი: 36 ოქრო, 26 ვერცხლი და 28 ბრინჯაო.
საბჭოთა ძალოსნებმა ბრწყინვალედ გამოვიდნენ. რუდოლფ პლიუკფელდერმა და ალექსეი ვახონინმა (შახტი), ვლადიმერ გოლოვანოვმა (ხაბაროვსკი) და ლეონიდ ჟაბოტინსკიმ (ზაპოროჟიე) ოქროს მედლები მიიღეს, ვლადიმერ კაპლუნოვმა, ვიქტორ კურენცოვმა და იური ვლასოვმა - ვერცხლის მედლები.
პირველი გუნდის ადგილი ასევე მოიპოვეს საბჭოთა კავშირის მოკრივეებმა, რომლებმაც მიიღეს 3 ოქროს, 4 ვერცხლის და 2 ბრინჯაოს მედალი. საუკეთესოები იყვნენ მოსკოველები ბორის ლაგუტინი და სტანისლავ სტეპაშკინი, ასევე ოლიმპიური ტურნირის საუკეთესო მოკრივედ აღიარებული ლენინგრადერი ვალერი პოპენჩენკო.
პირველი ოქროს მედალი საბჭოთა ნაოსნობის ისტორიაში მოიგო ტოკიოში. მისი მეპატრონე იყო სევასტოპოელი 16 წლის გალინა პროზუმენშჩიკოვა, რომელიც უსწრაფესად გადაცურა ორასი მეტრი მკერდის დარტყმა. თვრამეტი წლის ამერიკელმა მოცურავე დონალდ შოლანდერმა მიიღო ოთხი ოქროს მედალი და დაამყარა ახალი მსოფლიო რეკორდი - მან 400 მეტრ სტილში 4 წუთსა და 12, 2 წამში გაცურა.
სპორტსმენებმა თავი კარგად გამოიჩინეს ოლიმპიადაზე. მათ თერთმეტი მსოფლიო რეკორდი დაამყარეს და 71 ოლიმპიური რეკორდი გააუმჯობესეს. სამი ოქროს მედალი მოიპოვეს პრესის დებმა: დისკის სროლაში, სროლის დარბაზში და პენტათლონში. ოლიმპიადის ისტორიაში პირველად, მარათონელმა სპორტსმენმა აბაბა ბიკილამ ზედიზედ მეორედ მოიგო გამარჯვება. მან ასევე დაამყარა ახალი მსოფლიო რეკორდი ტოკიოს თამაშებზე.
სპორტსმენმა ლუდმილა პინაევამ მოიგო პირველი პირადი ოლიმპიური გამარჯვება, კაიაკებში ნიჩბოსნობაში ასპარეზობდა, რადგან ავსტრიისა და რუმინეთის მეტოქეებს 0,76 წამით გაუსწრო სსრკ ლეგენდარული სპორტსმენი ვიაჩესლავ ივანოვი გახდა კაიაკის ნიჩბოსნობის გამარჯვებულიც, თუმცა ეს გამარჯვება მისთვის ადვილი არ აღმოჩნდა. შეჯიბრებამდე ორი კვირით ადრე ის მძიმედ დაავადდა, შემდეგ ნავს პრობლემები შეექმნა, მაგრამ სპორტსმენმა ძალა და გამბედაობა იპოვა ბოლომდე მძიმე ბრძოლისთვის და მოიგო ოქროს მედალი.
ზოგადად, ტოკიოს ოლიმპიადამ ჩაიარა, როგორც ეს უნდა ყოფილიყო ამ დონის სპორტული შეჯიბრებებისათვის: დიდი ვნებით, რკინის ნებით გამარჯვებისა და მისი მონაწილეთა უმეტესობის სრული თავდადებისა.
